Soru 6: Karar Aleyhime Çıkarsa Ne Olacak?

Tüketici, açıkça mağdur da olsa şikayet etmeden önce ilk düşüneceği şey genellikle bu olur. Tüketicinin "Ya haksız çıkarsam?" diye düşünmesi son derece makul bir düşüncedir. Çünkü bu durumda, yapılan masrafların haksız çıkan taraftan alınacağı düşüncesi çok yaygındır. Ancak tüketiciler açısından durum sanıldığı gibi değil!

BİLİRKİŞİ VE TEBLİGAT ÜCRETLERİ:

Uyuşmazlığın tüketici lehine sonuçlandığı durumlarda, bilirkişi ve tebligat ücretleri haksız çıkan karşı taraftan alınmak üzere kararda belirtilir. Ancak tüketici aleyhine sonuçlanan uyuşmazlıklarda, tebligat ve bilirkişi ücretleri Bakanlıkça karşılanır. Dolayısıyla tüketici, haksız da çıksa, sırf şikayet edip hakkını aradı diye masraf ödemek durumunda kalmaz. Bu bakımdan tüketicilerin korkmadan heyetlere başvurması amaçlanmıştır. Zaten heyetlere yapılan başvuru istatistiklerine bakıldığında da yüzde 90'dan fazlasında tüketicilerin haklı bulunduğu görülecektir.

VEKALET ÜCRETİ:

Heyet Aşamasında - Tüketici hakem heyetlerinde taraflar, avukatla temsil edilebilir. Ancak avukatla temsil durumunda, heyetler tarafından lehine karar verilen tarafın avukatına vekâlet ücreti ödenmesine karar verilmez. Yani heyet aşamasında haksız çıkan tüketicinin, vekalet ücreti açısından da karşı tarafa bir para ödemesi söz konusu değildir. Ancak tüketici, eğer mahkeme aşamasında haksız çıkarsa bu durumda karşı tarafa vekalet ücreti ödemek zorunda kalır.

Mahkeme Aşamasında - Heyetin tüketici aleyhine verdiği karar her şeyin sonu değildir. Tüketicinin ve karşı tarafın itiraz hakkı vardır. İtirazın nasıl yapılacağı bir sonraki sorunun cevabında açıklanacaktır. Bu nedenle burada sadece vekalet ücretiyle ilgili kısma değineceğiz. Heyetin kararına karşı Tüketici Mahkemesinde yapılan itiraz sonucunda mahkeme, heyetin haklı bulduğu tüketiciyi haksız bulabilir veya heyetin haksız bulduğu tüketicinin haksızlığını onaylayabilir. Görüldüğü gibi burada mahkeme aşamasındaki her iki durumda da tüketici haksız bulunduğu için, davada karşı taraf avukatla temsil ediliyorsa ona vekalet ücreti ödemeye mahkum edilir.

• ÖNCEKİ SORU: Hakem Heyeti Karar Verdikten Sonra Ne Yapılacak?
• SONRAKİ SORU: Heyetin Kararına Nasıl İtiraz Edilir?
• TÜM SORULAR: Hakem Heyetleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Daha Fazla...

Soru 5: Hakem Heyeti Karar Verdikten Sonra Ne Yapılacak?

Bu soru, heyetin verdiği kararın tebliği, niteliği, kapsamı, düzeltilmesi ve icraya konulması başlıklarıyla ilgilidir.

Heyetin mevcut uyuşmazlıkla ilgili bir karar almasından itibaren bunu, on iş günü içinde taraflara yazılı olarak tebliğ etmesi gerekir. Tarafların heyette avukatla temsil edilmesi de mümkün olduğundan, eğer böyle bir durum varsa tebligat avukata yapılmalıdır.

Tebligat, kural olarak iadeli taahhütlü mektupla yapılır. Ancak gecikmesi halinde zarar doğabilecek işlerde, gerekçe belirtilmek suretiyle, memur vasıtasıyla da tebligat yaptırılabilir. Bilindiği üzere iadeli taahhütlü postalarda teslim alan kişinin adı-soyadı ve imzasının göndericiye ulaştırılması mecburi olduğundan adreste bir alıcının hazır bulunması şarttır. Eğer kimse yoksa kapıya bir bildirim kağıdı bırakılarak posta muhtara teslim edilir. Oradan da alınmazsa göndericiye iade edilir. Bu durumda karara ancak heyetten ulaşılabilir.

Heyete başvuru esnasında dilekçede belirtilen talep çok önemlidir. Çünkü hakem heyeti, karar verirken tarafların talebiyle bağlıdır. Ancak başvurunun yapıldığı tarihte uyuşmazlık miktarının tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, başvuru sahibinin hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktarı belirtmesi ve inceleme sürecinde uyuşmazlık miktarının bilgi veya belgelerle tam olarak tespit edilmesi halinde talep edilen miktardan daha fazlasına veya daha azına tüketici hakem heyetince karar verilebilir. Ancak bu durumda dahi kararın heyet için belirlenmiş parasal sınırlar dâhilinde olması gerekir.

Tüketici hakem heyeti kararı tarafları bağlar. Yâni heyetler danışma merci değil çözüm merci, heyet kararları da tavsiye niteliğinde değil uyulması zorunlu kararlardır. Ancak heyetin kararı, yalnızca verildiği uyuşmazlık için hüküm ifade eder. Örneğin; aynı taraflar arasında daha sonradan meydana gelecek birebir aynı konudaki uyuşmazlık için bile bağlayıcılığı yoktur. Bu durumda heyete yeni bir başvuru yapılmalıdır.

Heyet henüz bir karar vermeden önce, uyuşmazlığın çözümlenmesi ve bu durumun ispatına yönelik bilgi veya belgelerin heyete iletilmesi durumunda ise, uyuşmazlığın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir. Böyle bir uzlaşma durumu varsa, şikayet başvurunuzu yaptığınız Hakem Heyetine yeniden bir dilekçe ile başvurmanız ve uzlaşmayı bildirmeniz gerekmektedir.

Tarafların kimlik bilgilerine, ticaret unvanlarına ait yanlışlıklar, ifade ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar, heyetçe re’sen veya taraflardan birinin yazılı talebi üzerine düzeltilebilir. Düzeltme kararları da yine taraflara tebliğ edilir ve talep edilmesi halinde, taraflara verilmiş olan suretlere de düzeltme işlemi yapılır ve imzalanır.

Tüketici hakem heyeti kararı, İcra ve İflas Kanunu'nun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir. Bunun anlamı şudur ki heyet kararı, aynı bir mahkeme kararı gibi ilamlı icraya konulabilir. Hatta karara itiraz edilmiş olsa bile, mahkeme tarafından karar hakkında ihtiyati tedbir kararı verilmediği müddetçe, icra edilebilir durumda kalır.

• ÖNCEKİ SORU: Başvuru Sonrasında Heyette Neler Oluyor?
• SONRAKİ SORU: Karar Aleyhime Çıkarsa Ne Olacak?
• TÜM SORULAR: Hakem Heyetleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Daha Fazla...

Soru 4: Başvuru Sonrasında Heyette Neler Oluyor?

Başvuruyu yaptıktan sonra karar çıkana kadar doğrudan tüketicinin yapacağı bir işlem yoktur. Ancak yine de heyette yaşananları detaya girmeden özetlemek yerinde olur.

Heyete bir başvuru yapıldıktan sonra öncelikle başvuru kayıtlara işlenir ve gereken idari işlemler yapılır.

Daha sonra başvuru dilekçesinde şikayet edilen tarafa bir yazı gönderilerek savunmasını yapması istenir. Tüketici hakem heyeti, uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan veya ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan istemeye yetkilidir. İstenen bilgi ve belgelerin sunulması için tebliğ tarihinden itibaren en fazla otuz gün süre verilir. Ancak talep edilirse ve bu talep tüketici hakem heyeti başkanlığınca da uygun görülürse süre uzatılabilir. İstenilen bilgi ve belgeler verilen süre içinde sunulmazsa dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler üzerinden bir karar verilir.

Heyetteki üyelerin mesleklerinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konular haricinde, çözümü özel veya teknik bilgiyi gerektiren bir durum varsa, taraflardan birinin talebi üzerine yahut re’sen, bilirkişi görüşünün alınmasına karar verilebilir. Raporun hazırlanması için bilirkişiye verilecek süre, on beş iş gününü geçemez. Bilirkişinin talebi üzerine bu süre, on beş iş gününü geçmemek üzere, bir defaya mahsus uzatılabilir. Heyetçe gerekli görülmesi halinde aynı uyuşmazlık için mevcut bilirkişiden ek rapor istenebilir veya yeniden bilirkişi görevlendirilebilir.

Heyet, raportör tarafından hazırlanan rapor ve ilgili belgelerin yer aldığı dosya üzerinden inceleme yapar. Eğer gerekli görürse tarafları ve varsa bilirkişiyi ayrıca dinleyebilir.

Tarafların ivedi inceleme talebinde bulunması ve bu talebin başkan tarafından uygun görülmesi halinde başvuru, tüketici hakem heyetince öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır. Bunun haricindeki başvurular da, başvuru tarih ve sırasına göre en geç altı ay içinde görüşülür ve karara bağlanır. Yapılan başvurunun niteliği, başvuru konusu, mal veya hizmetin özelliği gibi hususlar dikkate alınarak, karar süresi en fazla altı ay daha uzatılabilir. Ancak yönetmelikte belirlenen bu azami süreler, uygulamadaki yoğunluk nedeniyle çoğu zaman aşılmaktadır.

• ÖNCEKİ SORU: Heyete Nasıl Başvuracağım?
• SONRAKİ SORU: Hakem Heyeti Karar Verdikten Sonra Ne Yapılacak?
• TÜM SORULAR: Hakem Heyetleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Daha Fazla...

Soru 3: Heyete Nasıl Başvuracağım?

Hakem Heyetlerine sözlü başvuru kabul edilmemektedir. Heyete başvurmak için temel olarak iki yöntem düzenlenmiştir: Islak İmzalı Başvuru veya Elektronik Ortamda Başvuru. 

Önceleri elektronik ortamda başvurunun son derece zor olması ve ağır şartlar taşıması sebebiyle en sık kullanılan yöntem ıslak imzalı başvuru olmuştur. Buna göre başvuru, uyuşmazlık konusunun bir dilekçeyle açıklanması ve varsa delil sayılacak belgelerin de bu dilekçeye eklenerek tüketici hakem heyetine verilmesiyle yapılır.
Banka Dosya Masraflarının iadesinde, bankadan alınan dekont, hesap dökümü, vb. belgelerin; Ayıplı Mal / Hizmet söz konusu olduğunda ise, fatura, servis fişi, sözleşme, vb. belgelerin dilekçeye eklenerek başvuru yapılması gerekmektedir. Banka kredilerinden kesilen masrafların dekontlarını saklamadıysanız, kredi çektiğiniz bankanın genel müdürlüğünden veya herhangi bir şubesinden dekontlarınızı ya da hesap hareket dökümlerinizi talep edebilirsiniz. Bankalar kanunen bu evrakları size vermek zorundadır.
Başvuru dilekçesini kendiniz yazabilirsiniz, ancak yazmak istemezseniz heyetlerde de bulabileceğiniz başvuru formunu kullanarak dahi başvurmanız mümkündür. Söz konusu başvuru formuna buraya tıklayarak da ulaşabilirsiniz.
Eğer başvuru formunu kullanmadan, dilekçeyi kendiniz yazıp götürecekseniz başvurunun geçerli olabilmesi için şunları mutlaka belirtmelisiniz:

1. Başvuru sahibinin adı - soyadı, T.C. Kimlik Numarası, adresi ve varsa diğer iletişim bilgileri,
2. Uyuşmazlık değeri (TL cinsinden belirtilmeli*)
3. Heyetten talep edilenler 
4. Şikayet edilene ilişkin bilgiler

İkinci olarak, elektronik ortamda yani internet üzerinden de heyete başvuru imkanı tanınmıştır. Bu yöntemde başvuruların e-Devlet kapısı üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) ile yapılması zorunludur. Burada başvurunun geçerli olabilmesi için uyuşmazlıkla ilgili başvuru formunun eksiksiz olarak doldurulması ve varsa bilgi ve belgelerin sisteme yüklenmiş olması gerekir.

NOT: Yapılan değişiklikle birlikte, elektronik ortamdaki başvuruların güvenli elektronik imza veya mobil imza ile imzalanmış olma zorunluluğu KALDIRILMIŞTIR! Bu sayılan imza yöntemleri, özellikli ve masraflı yöntemler olduğundan bunların kaldırılmasıyla heyete başvuru önemli ölçüde kolaylaşmıştır. Zira önceki düzenlemeye göre eğer e-imza veya mobil imza kullanmıyorsanız, internetten başvurmuş olsanız bile yine sistem tarafından oluşturulan formu çıktı alıp ıslak imzayla imzalayarak heyete ulaştırmanız gerekmekteydi, aksi halde başvurunuz işleme alınmıyordu. İşte bu nedenle elektronik başvuru yöntemi pek tercih edilmeyen bir yöntemdi. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta şudur; artık e-Devlet şifresiyle yapılan başvuru YETERLİ olup bu ortamda yapılan başvuru, sistem üzerinden doğrudan Tüketici Hakem Heyetine düşmektedir.

Son olarak belirtmek gerekir ki aynı konuyla ilgili olarak birden çok tüketici hakem heyetine başvuramazsınız! Yine aynı konuyla ilgili olarak aynı heyete de birden çok başvuru yapamazsınız! Aksi takdirde karşı taraf buna itiraz edebilir; ayrıca heyet de bunu fark edip gereğini kendiliğinden yapabilir.

Ayrıca, unutmayın ki tüketicilerin yapacağı başvurulardan hiçbir surette ücret alınmaz!


* Uyuşmazlık değeri şayet döviz cinsinden belirtilmiş ise söz konusu bu değer başvuru tarihindeki TCMB efektif döviz satış kuru esas alınarak TL'ye çevrilir.

• ÖNCEKİ SORU: Hangi Heyete Başvurmalıyım?
• SONRAKİ SORU: Başvuru Sonrasında Heyette Neler Oluyor?
• TÜM SORULAR: Hakem Heyetleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Daha Fazla...